Wat is de band tussen Poortugaal en Portugal?

Roept de naam van Poortugaal al vragen op, een blik op de gevel van het vroegere raadhuis aan de Dorpsstraat maakt de verwarring alleen maar groter. Het gemeentewapen boven de deur vertoont een verbluffende overeenkomst met het wapenschild van het land Portugal. Hoe de band tussen de twee ooit ontstond, is daarmee echter niet verklaard.

Wandelen door het dorp is als bladeren door geschiedenisboeken, de loop van de Dorpsstraat grillig als een rivierbedding. Het Wiel lijkt weliswaar een vriendelijke dorpsvijver, maar de naam getuigt van een dijkdoorbraak. Oorspronkelijk moet Poortugaal aan een meander van de Oude Maas hebben gelegen, met een haventje grenzend aan het dorpshart. De Albrandswaardsedijk volgt de oude loop van de rivier. De polders ten zuiden ervan sneden het dorp lang geleden van het water af. De oudere huizen, muren van gele baksteen of zwart geteerde planken, doen soms Zeeuws aan. Aan het einde van de Kerkstraat staat de kerk, even buiten de dorpskern en er door de moderne tijd ruw van gescheiden door een verkeersweg. Nog verder naar het noordwesten verbergt de bodem de resten van wat ooit het trotse kasteel Valckesteyn was. Van Portugezen geen spoor.

De Albrandswaard werd ingepolderd in de tijd van de kruistochten, aan het einde van de 12de eeuw. Kruisvaarders hielpen in die dagen de Portugese koning in zijn strijd tegen de Moren. Het is mogelijk dat ze na terugkeer een dorp dat ze stichtten naar het door hen bevrijde land noemden. Wie het weet, mag het zeggen.